Warzywa dla niemowlaka – kiedy i jakie? Przygotowanie

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Rozszerzenie diety to bardzo ważny moment w rozwoju dziecka. Sprawdź, od jakie pierwsze warzywa wprowadzić do jadłospisu niemowlaka. 

Dziecko przez pierwsze cztery miesiące życia potrafi jedynie ssać i połykać, dlatego powinno być żywione tylko i wyłącznie mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym. W tym czasie nie wolno mu podawać żadnych stałych pokarmów. Dopiero po tym okresie niemowlę nabywa umiejętność otwierania ust i rozdrabniania jedzenia językiem.

Zgodnie z zaleceniami Instytutu Matki i Dziecka, rozszerzanie diety o pokarmy stałe można rozpocząć w 17. tygodniu życia dziecka. Należy jednak zaznaczyć, że niemowlę może być karmione wyłącznie mlekiem do 6. miesiąca życia. Dopiero po tym okresie wprowadzanie pokarmów stałych staje się koniecznością. Oznacza to, że z podaniem pierwszego pokarmu stałego można poczekać do ukończenia 25. tygodnia, jednak nie później. Co bardzo istotne, w pierwszym roku życia mleko i tak pozostaje podstawą żywienia.

Pierwsze warzywa dla niemowlaka

Zwykle pierwszym stałym posiłkiem dziecka są kaszki ryżowe i przeciery warzywne. Wprowadzanie warzyw niemowlakowi do codziennej diety należy przeprowadzić umiejętnie, gdyż będzie to miało wpływ na rozwój dziecka. Nieumiejętne rozszerzanie diety może bowiem skutkować różnymi dolegliwościami trawiennymi, takimi jak kolki i wzdęcia, a nawet rozwojem chorób dietozależnych.

Od jakich warzyw zacząć rozszerzanie diety niemowlaka? W Polsce wzbogacanie diety rozpoczyna się najczęściej od marchewki, dyni i ziemniaków. Jednakże, jak zaznaczają eksperci z Instytutu Matki i Dziecka, rodzaj wybieranych produktów ma mniejsze znaczenie. Znacznie ważniejsze jest to, by każde nowe warzywo wprowadzać kolejno i osobno (np. każdego dnia inne), rozpoczynając od niewielkich ilości (dwie łyżeczki) i obserwując reakcję dziecka na pokarm.  

Jak przygotować pierwsze warzywa dla niemowlaka?

Kluczowe jest także odpowiednie przyrządzanie posiłków. Jak przygotować warzywa dla niemowlaka? Pierwsze warzywa powinny być ugotowane, a następnie przecierane (warzywa dla niemowlaka można przygotowywać na parze).

Zakłada się, że do 8 miesiąca życia warzywa powinny być dokładnie rozdrobnione, początkowo na gładkie puree, a następnie na puree z niewielkimi grudkami. Posiłki powinny być podawane dziecku łyżeczką, najlepiej płaską.

Od 7-8 miesiąca warzywa mogą być rozgniatane widelcem lub drobno posiekane. W pierwszym roku życia można zacząć podawać dziecku także surowe warzywa.

W ostatnich latach podejście do rozszerzania diety niemowląt znacznie się zmieniło, obecnie wielu zwolenników ma metoda BLW- Baby Led Weaning. Metoda ta opiera się na stopniowym odstawianiu dziecka od pokarmów mlecznych, sterowanym przez niemowlę. Polega na proponowaniu dziecku pokarmów o różnych konsystencjach, proponowaniu większych kawałków, takich w jakich dany pokarm występuje, bez miksowania (np. różyczki brokułu, makaron, malina).

Wybór metody rozszerzania diety powinien być podyktowany tolerancją dziecka. Żadna z metod sama w sobie nie jest najlepsza. Istnieją niemowlęta dobrze tolerujące kawałki od pierwszych dni rozszerzania diety (należy tylko tutaj bardzo uważać na ryzyko zachłyśnięcia i nie spuszczać dziecka z oka podczas posiłku). Inne niemowlęta nie są jeszcze gotowe do przyjmowania pokarmów stałych i muszą zjadać pokarm w postaci papki. Najsłuszniejsza będzie obserwacja własnego dziecka i proponowanie różnych konsystencji.

Kiedy i jakie warzywa dla niemowlaka?

Wielu rodziców poszukuje informacji, jakie warzywa dla niemowlaka są zalecane w poszczególnych miesiącach życia, które będą odpowiednie dla 5 miesięcznego dziecka, a które dla 7 miesięcznego. Kiedyś uznawało się, że pierwszymi warzywami, podawanymi po 5 miesiącu powinna być marchewka, dynia i ziemniak. Po 6. miesiącu zwykle wprowadza się brokuły, groszek zielony, kalafiora i selera. Po 7. natomiast do diety dołączany jest zazwyczaj burak, por oraz kalarepa.

Obecnie zwraca się uwagę, że kolejność warzyw nie jest kluczowa przy rozszerzaniu diety. Ważne, żeby były one świeże, dojrzałe, odpowiednio przyrządzone i pochodziły z upraw ekologicznych. Istotne jest, by początkowo nie podawać dziecku warzyw wzdymających, które mogą skutkować dolegliwościami trawiennymi.  

Ponadto, rozszerzenie diety najlepiej rozpocząć od warzyw, gdyż zaakceptowanie ich smaku może być dla dziecka trudniejsze niż smaku owoców, które są słodkie.

Od kiedy surowe warzywa dla niemowlaka?

Duże wątpliwości wśród rodziców wzbudza podawanie surowych warzyw niemowlakowi. Często opiekunowie, mimo możliwości podania już dziecku surowego warzywa, wolą postawić na gotowane.

Zgodnie z przyjętymi normami, uznaje się, że około 10-11 miesiąca życia niemowlę może zacząć jeść surowe warzywa, ale oczywiście nie wszystkie. Może to być na przykład zielony ogórek, pomidor (bez skórki) lub marchewka pokrojona w julienne, czyli w długie, cieniutkie paseczki. Do jadłospisu dziecka warto wprowadzać na przykład surówki przyrządzane ze świeżych warzyw.

Warzywa wzdymające niemowlaka

Zgodnie z powyższym, na początkowym etapie rozszerzania diety nie powinno się podawać dziecku warzyw wzdymających. Przyjmuje się, że groch oraz cebulę można podać maluszkowi dopiero po ukończeniu 9 miesiąca. Po 10 natomiast można wprowadzić warzywa, takie jak:

• fasola,
• bób,
• cieciorka,
• soja,
• kapusta kiszona,
• ogórki kiszone.

Jeśli w okresie rozszerzania diety o warzywa wzydmające, u dziecka pojawią się dolegliwości trawienne, takie jak kolki i wzdęcia, można doraźnie podać maluszkowi preparat z symetykonem. Jeśli jednak dolegliwości będą występować częściej lub będą się nasilać, zalecana jest konsultacja z lekarzem.

Autor: Joanna Woźniak
Konsultacja merytoryczna: lekarz Joanna Kosielska

Bibliografia:

1. Żywienie niemowląt i małych dzieci, pod redakcją Haliny Weker i Marty Barańskiej (Instytut Matki i Dziecka), grudzień 2014.
2. https://1000dni.pl/sites/default/files/guides/zywienia-niemowlat-137.pdf [dostęp 18.09.2021 r.]
3. http://www.dietetykdladzieci.pl/schemat-wprowadzania-pokarmow/Po%2011%20miesiącu [dostęp 18.09.2021 r.]