Gazy u noworodka – przyczyny bolesnych i męczących gazów

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Gazy u noworodka mogą mieć związek m.in. z kolką jelitową, wzdęciami, niestrawnością pokarmową, czy sposobem karmienia albo rodzajem mleka modyfikowanego podawanego dziecku. Jak zwalczać bolesne, męczące gazy u niemowlaków?

Bolesne gazy u niemowlaka

Bolesne gazy u noworodka  to częsty problem gastryczny występujący u maleńkich dzieci, które niedawno opuściły łono matki. W czasie ciąży pokarm maluchowi był dostarczany przez pępowinę. Natomiast po urodzeniu tę rolę musi przejąć przewód pokarmowy dziecka, co nie zawsze przebiega bez kłopotów, ponieważ układ pokarmowy nie rozwinął się jeszcze w pełni. Ponadto flora jelitowa także potrzebuje czasu, aby dojrzeć, co następuje po skończeniu przez maleństwo 3-4. miesiąca życia.

Za bolesne gazy u niemowlaka odpowiadają takie czynniki jak kolka, czy niestrawność związana z nagromadzeniem gazów w przewodzie pokarmowym. Dodatkowo wzdęcie brzucha może wiązać się z nadmiarem powietrza połykanego przez dziecko w trakcie karmienia.

Szczególnie dokuczliwe są bolesne gazy u niemowlaka w nocy, ponieważ denerwując się sytuacją dziecko płacze, nie może spać, przez co robi się jeszcze bardziej rozdrażnione.

Męczące gazy w nocy u niemowlaka

Częste gazy u niemowlaka mogą występować w dzień i w nocy. Mogą się one pojawiać zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym. Dieta mamy karmiącej może mieć wpływ na zaburzenia trawienne u dziecka, jednak podkreśla się, że dopóki dziecko nie ma  dolegliwości nie prowadzi się diety eliminacyjnej.  Ważne jest to, by kobieta dbała o zróżnicowaną dietę ze szczególnym uwzględnieniem produktów naturalnych, nieprzetworzonych, bogatych w witaminę D oraz o regularne nawadnianie organizmu.

Męczące gazy u niemowlaka zdarzają się również gdy maluch je zbyt łapczywie, szybko połykając pokarm wraz z powietrzem lub wtedy gdy mleko zbyt szybko wydostaje się z piersi (np. przez mlekotok). W wyniku tego dziecko momentalnie najada się pierwszą fazą pokarmu nie dotarłszy do mleka końcowego. Często skutkuje to potrzebą ponownego zaspokojenia apetytu szybciej niż zwykle.

Niekiedy takie czynniki, jak nieprawidłowe przystawianie do piersi, czy brak wprawy w używaniu butelki z mlekiem albo stosowanie niewłaściwej butelki (np. takiej ze zbyt dużymi dziurkami w smoczku) będą odpowiedzialne za męczące gazy u noworodka.

Poza tym do wzdęcia brzucha może dojść na skutek stresu u dziecka, wywołanego m.in. głodem, mokrą pieluszką czy nadmiarem bodźców.

Dużo gazów u niemowlaka może mieć źródło w niewłaściwej pozycji karmienia dziecka. Warto stosować do karmienia taką pozycję, w której maluch może swobodnie przełykać mleko, np. kiedy główka dziecka jest wyżej niż brzuszek. Ponadto każdorazowo po karmieniu powinno się odbić niemowlę, a do spania układać go na boku lub brzuszku. Gazy u niemowlaka po mleku modyfikowanym to również nierzadka odpowiedź niedojrzałego systemu trawiennego dziecka.

Jeśli są one mocno nasilone i towarzyszą duże objętościowo kupki o kwaśnym zapachu można spróbować zmienić mieszankę na bezlaktozową. Niekiedy bolesne gazy są objawem alergii na białka mleka krowiego zawarte w mleku modyfikowanym, można wówczas zastosować mleko HA (z częściowo zhydrolizowanym białkiem mleka, korę łatwiej się trawi.

Pomocne mogą okazać się też profesjonalne butelki antykolkowe o specjalnym profilu i budowie smoczka. Co więcej powinno się karmić niemowlę w taki sposób, żeby jego głód został zaspokojony, ale żeby go nie przekarmić.

Jeśli objawy nie ustępują pomimo zastosowania w/w metod lub towarzyszą im luźne, cuchnące stolce, z domieszką śluzu czy żyłkami krwi, zmiany skórne, niechęć do jedzenia lub znaczny niepokój dziecka, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Gazy u niemowlaka – kiedy koniec problemów?

Wzdęcia i gazy u noworodka są bardzo częste w życiu malutkiego człowieka. Z reguły nie są groźne dla zdrowia maluszka i mijają samoistnie z wiekiem. Zwykle dzieje się to około 6. miesiąca życia, choć każde dziecko jest inne i u każdego inaczej przebiega rozwój, w tym dojrzewanie układu trawiennego.

To nowa sytuacja dla dziecka, które w brzuchu mamy otrzymywało składniki pokarmowe przez pępowinę, bezpośrednio dostarczającej mu składniki pokarmowe od mamy, podczas gdy po porodzie musi się nauczyć samodzielnie jeść, przełykać i trawić pokarm.

Można jednak radzić sobie domowymi sposobami. Na problem z gazami u niemowlaka skuteczny jest masaż, który można wykonywać przy użyciu oliwki. Delikatnie przykładamy ciepłe dłonie do brzuszka niemowlęcia, a następnie wykonujemy delikatne, koliste i półkoliste ruchy, zgodnie z ruchem wskazówek zegara (od prawej strony brzuszka do lewej). Taki masaż można wykonać podczas kąpieli maluszka lub tuż po niej w ramach toalety wieczornej.

Można także położyć na brzuszku maleństwa ciepłą pieluchę tetrową lub flanelową, by rozgrzała jego brzuszek. W tym samym celu poleca się również stosowanie termoforów wypełnionych pestkami (wodne są odradzane z uwagi na oparzenia).

Wszystkim tym działaniom może towarzyszyć lekkie przykurczanie nóżek niemowlaka i kierowanie ich w stronę brzuszka. Przedstawione metody powinny uwolnić nagromadzone w jamie brzusznej gazy i przynieść ulgę dziecku.

Na uporczywe wzdęcia u dziecka można również zastosować dostępne w aptece bez recepty kropelki zawierające symeticon lub dimeticon, które rozbijają pęcherzyki gazów i pomagają w ich ewakuacji.

Jak już wcześniej wspomniano wszelkie niepokoje rodzice niemowlaka powinni rozwiać w gabinecie pediatrycznym.

Autor: Olga Tomaszewska
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska

Bibliografia:

1. Jarosz Mirosław, Gazy jelitowe, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008, ISBN 61303164. 

2. Murkoff Heidi, Pierwszy rok życia dziecka, Wydawnictwo Rebis, 2020, ISBN 9788381880763.