Czkawka u niemowlaka – jak pozbyć się czkawki po jedzeniu?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Czkawka u niemowlaka jest dość częstym zjawiskiem. Niektórym niemowlętom dokucza kilka razy dziennie i potrafi trwać nawet godzinę. W rzadkich przypadkach czkanie może utrzymywać się kilka dni. Sprawdź, jakie są przyczyny czkawki u niemowląt, kiedy zazwyczaj się pojawia, a także jak można się jej pozbyć.

Przyczyny czkawki u niemowląt

Czkawka u niemowląt występuje bardzo często, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia dziecka. Co ciekawe, czkawki pojawiają się już w życiu płodowym. Zwykle są odczuwane przez ciężarne jako rytmiczne ruchy w dole brzucha, trwające od kilku do kilkunastu minut. Zakłada się, że przyczyną czkawki u nienarodzonego dziecka jest połykanie wód płodowych. A dlaczego noworodek ma czkawkę? Generalnie dolegliwość jest spowodowana niedojrzałością układu nerwowego maluszka. Czkawkę wywołują nagłe skurcze przepony i mięśni międzyżebrowych. Można ją rozpoznać po charakterystycznym dźwięku, który towarzyszy zamykaniu się głośni podczas wdechu, co skutkuje przerwaniem przepływu powietrza do płuc.

W jakich sytuacjach dochodzi do rytmicznych skurczów przepony u dziecka? Najczęściej tuż po jedzeniu – zwłaszcza jeśli noworodek jadł zbyt szybko. Przyczyną czkawki u niemowlaka jest też temperatura otoczenia. Jeśli dziecku jest chłodno, dochodzi do nagłych skurczów przepony i mięśni oddechowych. Z tego powodu niemowlętom może dokuczać czkawka w trakcie zmieniania pieluszki lub po kąpieli. Źródłem czkawki u dziecka może być także pobudzenie emocjonalne. Czkanie pojawia się często w trakcie zabawy.

Czkawka u noworodka po jedzeniu

Częsta czkawka u noworodka jest zjawiskiem całkowicie normalnym, spowodowanym niedojrzałością układu nerwowego. Najczęściej ma ona związek z karmieniem – występuje po przepełnieniu żołądka lub na skutek zbyt łapczywego ssania, w czasie którego dochodzi do połykania powietrza. Warto zaznaczyć, że czkawka u noworodka po wypiciu mleka występuje zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym. Zatem sposób żywienia nie ma wpływu na występowanie czkania.

Co bardzo istotne, czkawka u niemowlaka po jedzeniu powinna pojawiać się rzadziej w miarę rozwoju dziecka. Generalnie ulewanie u noworodka i czkawka mogą występować kilka razy w ciągu doby. Jednakże już po skończeniu pierwszego miesiąca życia częstość ich występowania powinna się zmniejszyć.

Częsta czkawka u noworodka – czy powinna niepokoić?

Częsta czkawka u niemowlaka w 3. miesiącu życia może wzbudzić niepokój rodziców. Zanim jednak opiekunowie zaalarmują lekarza, powinni przeanalizować jak często pojawia się czkanie u dziecka oraz jak długo trwa. Uznaje się, że częste czkawki u noworodka to takie, które występują kilka razy na dobę – nie tylko po każdym karmieniu, ale także pomiędzy posiłkami, a samo czkanie zwykle trwa kilka minut, ale może przedłużyć się nawet do godziny. Za przedłużającą się czkawkę uznaje się taką, która trwa powyżej 48 godzin. W terminologii medycznej występuje też czkawka przewlekła, czyli utrzymująca się przez miesiąc.

Jeśli epizody czkawki są krótkie, a częstotliwość czkania u 3-miesięcznego dziecka jest mniejsza niż w okresie noworodkowym, to nie należy się niepokoić. Jeśli jednak czkawka się przedłuża, nie ustępuje samoistnie lub występuje w czasie snu, należy skontaktować się z lekarzem, który na podstawie wywiadu zdecyduje, czy skierować maluszka na badania diagnostyczne.

Co na czkawkę u noworodka?

Jeśli dziecku dokucza fizjologiczna, trwająca krótko czkawka, można spróbować złagodzić dolegliwości poprzez odpowiednie techniki noszenia. Skutecznym sposobem na czkawkę u noworodka jest zmiana pozycji na pionową, co pomoże pozbyć się nagromadzonego w przewodzie pokarmowym powietrza. Jeśli czkawka pojawia się zwykle po jedzeniu, to nie należy czekać z karmieniem do momentu aż dziecko będzie bardzo głodne, gdyż będzie to skutkowało łapczywym połykaniem pokarmu, a co za tym idzie – będzie sprzyjało połykaniu powietrza w trakcie ssania. Zaleca się także, by karmić dziecko, kiedy jest spokojne. Często czkanie pojawia się wtedy, gdy dziecko płakało przed karmieniem.

Sposobem na czkawkę u niemowlaka są także preparaty apteczne w formie kropli lub kapsułek typu twist-off, zawierające symetykon, czyli  substancję, która usprawnia wydalanie gazów i zmniejsza napięcie jelit. Preparaty z symetykonem stosuje się w łagodzeniu objawów takich jak kolka, wzdęcia, uczucie pełności, odbijanie czy niestrawność, związanych z nagromadzeniem gazu w obrębie przewodu pokarmowego. Co bardzo ważne większość tego typu wyrobów jest przeznaczona dla niemowląt od 28. dnia życia.

Jak jeszcze można pozbyć się czkawki u noworodka? Rodzice powinni zwracać uwagę na temperaturę w pomieszczeniu. Być może źródłem czkawki u maluszka jest uczucie chłodu. Wówczas sposobem na pozbycie się dokuczającego czkania będzie podniesienie temperatury w pomieszczeniu na czas kąpieli i przebierania. Jeśli natomiast czkawka pojawia się w trakcie zabawy, należy ją przerwać i uspokoić dziecko, najlepiej trzymając je w pozycji pionowej.

Autor: Joanna Woźniak
Konsultacja merytoryczna: Lekarz pediatra Joanna Kosielska

Bibliografia:

1. Danuta Celińska-Cedro, Choroba refluksowa przełyku u dzieci, Borgis – Medycyna Rodzinna 2/2004, s. 46-49.
2. Piotr Nadratowski, Karol Jastrzębski, Uporczywa czkawka – diagnostyka i terapia, Medycyna po Dyplomie| Neurologia, listopad-grudzień 2014.