Kolka jelitowa
Leżenie na brzuszku – jak długo i od kiedy?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Leżenie na brzuszku to ważny element pierwszego etapu rozwojowego każdego dziecka. Dlaczego? Jak zmotywować malucha do pozostawania w tej pozycji i o co zadbać?
Kiedy kłaść dziecko na brzuchu?
Każdy świeżo upieczony rodzic ma cały szereg dylematów związanych z postępowaniem ze swoim – dopiero co narodzonym – dzieckiem. Dla wielu wydaje się ono tak, delikatne, że nawet branie na ręce stanowi swego rodzaju wyzwanie i wykonywane jest z największą ostrożnością. Młodzi rodzice chcą dla swojego malucha jak najlepiej i w związku z tym zastanawiają się m.in., jak go kłaść, by zapewnić mu wygodę, swobodny oddech, prawidłowy rozwój motoryczny oraz wsparcie dla przewodu pokarmowego.
Każda pozycja – leżenie na plecach, na boku czy na brzuchu ma swoje zalety, więc najważniejsze jest, by niemowlę było układane w nich wszystkich. Każda jednak dobra jest w innej sytuacji i spełnia inne funkcje w rozwoju i zdrowiu dziecka.
Leżenie na brzuszku to szczególna pozycja – niezwykle ważna w pierwszym etapie rozwojowym malucha. Posiada wiele zalet, z których najważniejsze to:
- wzmacnianie mięśni szyi i karku prowadzące do umiejętności unoszenia główki,
- wspieranie prawidłowego kształtowania się głowy (niweluje ryzyko jej spłaszczenia),
- rozwijanie umiejętności motorycznych (jest to najlepsza pozycja wyjściowa do przekręcania się na boki lub pierwszych prób przemieszczania się),
- usprawnianie pracy przewodu pokarmowego.
Ta ostatnia cecha jest szczególnie ważna dla dzieci borykających się z problemem kolek – niezwykle dokuczliwej dolegliwości powodującej ból, płaczliwość, ogólne rozbicie i niejednokrotnie przerywającej spokojny sen. Kolki niekiedy pojawiają się już po kilku (czasem nawet trzech) tygodniach od narodzin. Stąd rodzi się pytanie, od kiedy kłaść dziecko na brzuszku w sposób bezpieczny? Pozycja ta jest wskazana właściwie już od pierwszych dni po narodzinach. Pozwala dziecku ćwiczyć jego motorykę i poznawać świat lepiej, niż wszystkie inne pozycje, a przy tym wspiera właśnie pracę jego układu trawiennego. Ułatwia oddawanie gazów i zmniejsza napięcie bolącego brzuszka, a w rezultacie – zmniejsza prawdopodobieństwo występowania kolek niemowlęcych. W przypadku ich pojawienia się układanie dziecka na brzuszku skutecznie wspiera inne metody na ich pozbycie się – np. stosowanie preparatu na bazie symetykonu – substancji zmniejszającej napięcie powierzchniowe ścian pęcherzyków gazu w jelitach, ułatwiającej ich rozbijanie i wydalanie.
Kiedy kłaść dziecko na brzuszku po jedzeniu? Najlepiej wówczas, gdy od posiłku minie już dłuższa chwila. Bezpośrednio po jedzeniu maluszek najlepiej czuje się w pozycji spionizowanej, na ramieniu bliskiej osoby. Wtedy z reguły następuje odbicie mające na celu pozbycie się z przewodu pokarmowego nadmiaru powietrza, połykanego przez dziecko razem z jedzeniem.
Ważne jest również, by dziecko układane na brzuchu było wyspane. Proponowanie tej pozycji zmęczonemu maluchowi może go do niej zniechęcić i spowodować, że nie będzie chciało w niej pozostawać przez dłuższą chwilę.
Jak długo niemowlak może leżeć na brzuszku?
U niemowląt, które jeszcze nie potrafią siedzieć, pozycja leżenia na brzuszku pozwala rozwijać motorykę ciała oraz funkcje poznawcze, dlatego w ciągu dnia dziecko może być w niej układane wielokrotnie. Niektóre dzieci lubią leżeć na brzuchu, próbują dźwigać do góry głowę i obserwować wszystko dookoła. W późniejszym etapie pozwala im ona podejmować pierwsze próby przemieszczania się, dlatego w pozycji tej jest dla nich ciekawiej, niż w innych.
Czasem jednak pozycja niemowlaka na brzuchu nie jest przez niego lubiana, a układany w ten sposób przez rodziców płacze i się buntuje. Dlaczego? W pierwszych dniach życia dziecko ma dość mocno podkurczone pod siebie rączki i nóżki, a kładzenie go na nich powoduje niewygodę, dyskomfort i nienaturalne przesunięcie środka ciężkości. Warto o tym pamiętać, nie robić niczego na siłę i z początku stosować tę metodę na krótkie odcinki czasu. Dziecko zmuszone do pozostawania w nielubianej pozycji zniechęca się i później każda próba skutkuje płaczem.
Jak długo leżenie niemowlaka na brzuszku powinno trwać, by pozycja zdążyła wspomóc pracę układu pokarmowego i zmniejszyła ryzyko wystąpienia kolki? Już kilka minut wystarczy, by pokarm zaczął przesuwać się w odpowiednim kierunku, a nadmiar gazów został wydalony z organizmu. Dlatego, gdy dziecko nie lubi leżeć na brzuchu, warto zachęcać je do tego na początku nawet na minutę lub dwie, a później systematycznie próbować wydłużać ten czas.
Jeśli nawet długotrwałe leżenie na brzuszku nie niweluje całkowicie objawów kolki, warto podać maluszkowi preparat na kolki, dostępny przeważnie w formie wygodnych do podawania kropelek. Łączenie tych dwu metod podnosi szansę na pozbycie się gazów i szybsze ustąpienie dolegliwości bólowych.
Prawidłowe leżenie na brzuszku niemowlaka
Jak kłaść dziecko na brzuchu, by pozycja ta przynosiła mu jak najwięcej korzyści? Odpowiadając na to pytanie, warto powtórzyć zasadę „nic na siłę” – dziecko od początku swojego życia w pewnym stopniu układa się samo, nawet wówczas, kiedy nie potrafi jeszcze świadomie zmieniać pozycji lub się przemieszczać. Noworodek w naturalny sposób podkurcza kończyny i trzeba mu na to pozwolić, nawet układając go pleckami ku górze. Kilkumiesięczne niemowlę, leżąc na brzuszku, wyrzuca nóżki luźno za siebie. Mogą one być ułożone szerzej lub bliżej siebie, w zależności od tego, jak dziecku jest wygodnie. Będzie ono dążyć do tego, by było mu wygodnie i by czuło się stabilnie.
Układanie niemowlaka na brzuchu niekiedy jest wyzwaniem dla rodzica. Szczególnie świeżo upieczeni rodzice nie zawsze wiedzą, jak ułożyć dziecko, by pozycja była dla niego wygodna i jednocześnie zdrowa. Współcześnie istnieje kilka gadżetów ułatwiających to zadanie, np.:
- mata do leżenia na brzuszku – zapewnia dziecku wygodę poprzez odpowiednią miękkość podłoża (wspiera ona również układ trawienny, który nie jest nienaturalnie uciskany, ale właściwie rozluźniony) i posiada barwne ilustracje, kolorem i kształtem przykuwające uwagę dziecka,
- poduszka do leżenia na brzuszku – pełni podobne funkcje jak mata – przykuwa uwagę, a ponadto pomaga dziecku wyżej unieść głowę, co zarówno wspiera poznawcze, jak i odciąża brzuch, przyjemnie go rozluźniając.
Niemowlę nie chce leżeć na brzuchu
Jak zachęcić dziecko do leżenia na brzuchu? Niemowlęta, które nie lubią tej pozycji, mogą zostać skutecznie do niej przekonane przez opiekunów. Najważniejsze jest, by dziecka nie zmuszać, ale je odpowiednio motywować, np. poprzez podsuwanie mu przedmiotów budzących jego zainteresowanie. U najmłodszych maluchów, niepotrafiących jeszcze zbyt wysoko unosić główki, koniecznie należy pamiętać, by przedmioty układać lub trzymać odpowiednio nisko. Unoszenie ich wyżej może spowodować nadmierny wysiłek dziecka i jego zniechęcenie. Z tego samego powodu niezwykle ważna jest pozycja samego rodzica. Niemowlę na brzuszku powinno móc swobodnie oglądać twarz bliskiej osoby, dlatego dobrym rozwiązaniem jest położenie się samemu na brzuchu przed dzieckiem.
Leżenie niemowlaka na brzuszku, nawet, kiedy nie jest przez niego szczególnie lubiane, trzeba wdrażać systematycznie, wydłużając nieco za każdym razem jego czas. Warto przy tym zachować spokój. Gdy dziecko czuje niepokój rodzica, w nim samym budzi się lęk i negatywne emocje, które zdecydowanie nie są sprzymierzeńcem.
Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska
Bibliografia:
- M. Czerwionka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, w: Forum Medycyny Rodzinnej, 2010
- R. Trusewicz, A. M. Pogorzała, Rozwój ruchowy dziecka z uwzględnieniem założeń koncepcji NDT Bobath, w: Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii, pod red. M. A. Borowicz, Poznań, 2017
