Kolka jelitowa
Jak karmić butelką? Techniki
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Jak karmić butelką maluszka, który nie może być karmiony piersią? Ta mniej naturalna metoda wymaga pewnej wiedzy i doświadczenia. Jak karmić dziecko, by dostarczyć mu odpowiednią ilość pożywienia, by jadło chętnie i spokojnie?
Ile powinno jeść niemowlę karmione butelką?
Optymalnym sposobem żywienia noworodków i niemowląt jest zdecydowanie karmienie piersią. Dlaczego? Ponieważ mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze potrzebne dziecku, a ponadto zawiera naturalne przeciwciała budujące odporność maluszka.
Dodatkowo pokarm naturalny posiada zdolność samoregulacji kaloryczności i zawartości tłuszczu, dzięki czemu można dostarczać go dziecku tak często, jak ono tego potrzebuje (tzw. karmienie na żądanie) bez obaw o przekarmienie. Instytucje takie jak WHO czy Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci jednoznacznie zalecają wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia i kontynuowanie go po wprowadzeniu innych pokarmów do momentu, kiedy potrzebują tego i matka i dziecko.
Jeśli jednak z jakiegoś powodu niemowlę nie może być karmione piersią, naturalny pokarm musi zostać zastąpiony mlekiem modyfikowanym podawanym z butelki. Takie żywienie wymaga jednak pewnych przygotowań, a także wiedzy na temat jego dawkowania.
Czy możliwe jest karmienie mlekiem modyfikowanym na żądanie? W zasadzie tak, ponieważ współczesne produkty są coraz doskonalsze i coraz bardziej podobne do naturalnego mleka matki. Dużo jednak zależy od samego preparatu, dlatego zawsze przed jego podaniem należy zapoznać się z zaleceniami producenta.
Ile mleka dla niemowlaka jest więc ilością optymalną? Na to pytanie trudno jest odpowiedzieć jednoznacznie, ponieważ zależy to nie tylko od danego produktu, ale również indywidualnych zapotrzebowań dzieci, które mogą być różne. Ilość pokarmu należy więc dostosowywać nie tylko do zaleceń producenta, ale przede wszystkim – potrzeb dziecka. Niektóre maluszki wolą być karmione częściej, a w mniejszych dawkach, inne – rzadziej, ale w dawkach większych.
Karmienie butelką wymaga nie tylko wiedzy, ale też wnikliwej obserwacji dziecka i opracowania najlepszego dla niego sposobu żywienia.
Jak karmić dziecko butelką?
Istnieje obiegowa opinia mówiąca o tym, że karmienie butelką zwiększa ryzyko wystąpienia kolki u dzieci. Rzeczywiście, podczas karmienia piersią mniejsza jest możliwość połykania dużych ilości powietrza zbijających się później w jelitach we wzdymające pęcherzyki powietrza, choć współcześnie smoczki do butelek projektowane są tak, by również minimalizować to ryzyko.
Jak karmić butelką, by dziecko się najadło, a jednocześnie jego przewód pokarmowy nie był przeciążony i narażony na dolegliwości? Lepiej jest podawać dziecku częściej mniejsze dawki pokarmu. Nie do końca ukształtowany jeszcze układ pokarmowy radzi sobie lepiej z małymi porcjami pożywienia.
Dla komfortu malucha istotna jest także pozycja do karmienia butelką. Dobrze jest, kiedy przypomina ona pozycję karmienia piersią, a dziecko czuje bliskość rodzica. Zapewnia mu to poczucie bezpieczeństwa i sprawia, że maluszek je spokojnie, nie połykając powietrza razem z mlekiem.
Jak karmić niemowlę butelką? Przede wszystkim tak, by czynność była bezpieczna, nie niosła ryzyka zachłyśnięcia i pozwalała dziecku skupić na niej całą swą uwagę. Maluszka można układać sobie na kolanach w pozycji półleżącej w spokojnym miejscu, z dala od silnych bodźców zewnętrznych. Jedną z lubianych przez dzieci technik jest też układanie ich sobie na udach, twarzą do siebie, podczas siedzenia na podłodze ze zgiętymi pod kątem prostym kolanami.
Karmienie butelką na leżąco
Za pozycję niebezpieczną do spożywania wszelkich pokarmów i napojów uznawana jest pozycja leżąca, w której łatwo może dojść do zachłyśnięcia. Czy dotyczy to również karmienia dziecka butelką?
Współcześnie butelki dla niemowląt tworzone są tak, by pokarm musiał być dość silnie wysysany przez dziecko i wydobywał się z nich powoli, co zmniejsza ryzyko zachłyśnięcia do minimum. Jeśli jednak rodzic decyduje się na karmienie butelką na leżąco, bezpieczniej jest układać dziecko na boku – tak, jak przy przystawianiu go do piersi. Wówczas można mieć pewność, że nadmiar pokarmu nie wpadnie gwałtownie do przełyku, ale wypłynie na zewnątrz.
Należy też dbać o to, by podczas jedzenia główka dziecka znajdowała się nieco wyżej niż reszta, ale należy osiągnąć to, zapewniając kręgosłupowi ułożenie w jednej linii. Pozycja taka, w której pokarm za sprawą siły grawitacji łatwiej spływa do żołądka, pomaga zapobiegać refluksowi.
Dziecko wierci się podczas karmienia butelką
Przyczyn, dla których niemowlę przy karmieniu butelką jest niespokojne, może być kilka. Jedną z najczęstszych są kolki niemowlęce. Zdarza się, że wraz z pokarmem dziecko połyka duże ilości powietrza, które – gromadząc się w jelitach – powoduje rozpychanie ich ścian i związane z tym dolegliwości bólowe. Charakterystyczną reakcją na atak kolki jest gwałtowne podkurczanie nóżek i niekontrolowane wykręcanie ciała, któremu często towarzyszą:
- niepokój,
- płaczliwość,
- stękanie,
- łagodne wydęcie brzuszka.
Zatem, gdy dziecko płacze przy karmieniu butelką, wierci się i jest niespokojne, można podejrzewać, że dokuczają mu kolki. Najlepiej wówczas udać się do pediatry celem potwierdzenia tej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego postępowania. W aptekach dostępne są środki na kolkę na bazie symetykonu – substancji obniżającej napięcie powierzchniowe ścian pęcherzyków gazu znajdujących się w jelitach, ułatwiającej ich łączenie, pękanie i wydalanie na zewnątrz.
Czy budzić dziecko do karmienia butelką?
Jeśli dziecko nie jest przedwcześnie urodzone ani nadmiernie osłabione, nie ma potrzeby budzić go w nocy na jedzenie. Maluch, gdy jest bardzo głodny, sam się wybudza i domaga jedzenia, bez względu na to, czy jest karmiony naturalnym mlekiem matki, czy mlekiem modyfikowanym. Wybudzanie dziecka ze snu i karmienie go w pewnym sensie „na siłę” może przyczyniać się do niespokojnego spożywania pokarmu, co też niekiedy wywołuje kolki.
Podobnie, jak w dzień, tak i nocą, pory karmienia warto dostosować przede wszystkim do potrzeb dziecka. Warto jednak pamiętać, że dzieci, które nie budzą się w nocy, nie należy przekarmiać wieczorem. Zwiększona porcja na kolację nie jest potrzebna, a może wręcz spowodować dolegliwości jelitowe, ponieważ praca przewodu pokarmowego podczas snu jest spowolniona.
Autor: Justyna Gabrysiak-Kula
Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska
Bibliografia:
- H. Szajewska, A. Horvath, A. Rybak, P. Socha, Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego
Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, w: Standardy Medyczne / Pediatria, t. 3, 2016
http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/karmienie_piersia.pdf [13.09.2021] - Nie ma jak mleko mamy, Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/nie-ma-jak-mleko-mamy [13.09.2021] - Unicef: Przewodnik po karmieniu butelką
https://www.unicef.org.uk/babyfriendly/wp-content/uploads/sites/2/2018/10/Bottle-feeding-guidance-Polish.pdf [13.09.2021] - M. Żukowska-Rubik, Dokarmianie dzieci karmionych piersią – kiedy, czym i jak?, Szpital Specjalistyczny Św. Zofii w Warszawie, Poradnia Laktacyjna, Centrum Nauki o Laktacji
http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/Dokarmianie%20dzieci_Standardy_Medyczne_2_2013.pdf [13.09.2021] - M. Czerwionka-Szaflarska, J. Gawryjołek, Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej, w: Forum Medycyny Rodzinnej, 2010